|
|
| Wieshaid
|
ALLENNEG WIESHAID IS OORSPRONG VAN LEVEN
Dij gerechteghaid zöcht, zel leven (1:1-2:24)
Wat rechtveerdegen en goddelozen overkomt, mit nkander vergeleken (3:1-5:23)
KEUNENK SALOMO ZIEN LOFREDE OP WIESHAID
Wieshaid mout je in eren holden (6:1-21)
Loflaid op wieshaid (6:22-8:16)
Salomo zien beden om wieshaid (8:17-9:17)
WIESHAID IN GESCHIEDENIS VAN ISRAËL EN EGYPTE
Van scheppen òf, aan oettocht tou (9:18-10:21)
Wotter: zegen veur Israël, ploag veur Egypte (11:1-14)
Hou God straft en woarom (11:15-12:27)
Onwieshaid van ofgodendainst (13:1-15:19)
Baisten: ploag veur Egypte, zegen veur Israël (16:1-4)
Slangen en aander maal goud: ploag veur Egypte, mor Israël wordt red (16:5-14)
Hemelvuur veur Egypte, hemelbrood veur Israël (16:15-29)
Duustern en licht: ploag veur Egypte, redden veur Israël (17:1-18:4)
Dood: ploag veur Egypte, mor Israël wordt zegend (18:5-25)
Oettocht: ondergang veur Egypte, redden veur Israël (19:1-22)
|
Van scheppen òf, aan oettocht tou (9:18-10:21)
|
Wieshaid 09
18 Zo is t goan: mensken op eerde werden op t rechte spoor laaid en kregen onderricht over wat joe, Heer, noar t zin is. Wieshaid het heur red.
|
Wieshaid 10
01Zai was t dij ons voader, dij as eerste op eerde, as ainling, schoapen wer, beschaarmde. Zai redde hom dou e zundegd haar,
02zai gaf hom macht om over ales te heersen.
03Mor onrechtveerdege dij zok in zien gram van heur ofkeerde, ging te gronde aan drift doar hai zien bruier in vermoordde.
04En dou om hom eerde overspould wer, was t weer wieshaid dij vannijs redden brochde. Zai loodste rechtveerdege op n aarmzoaleg stok holt deur vloud hèn.
05Zai was t ook dij, dou volken aindrachteg in t kwoad in toeze ruiken, rechtveerdege aandacht gaf en beschaarmde, dat hai in t oog van God zunder lek of brek bleef. Zai zörgde der veur dat e in t èn bleef in weerwil van zien laifde veur zien zeun.
06Zai was t, dou goddelozen der onder deur gingen, rechtveerdege redde dou hai vluchtte veur t vuur dat op de Pentapolis deel kwam.
07Nog altied ligt doar, as getuge van heur verdurvenhaid, n kwaalmend stok onlaand mit planten dij vruchten droagen dij nooit riep worden, en mit n zoel van zolt as aandenken aan vraauw dij nait leufde.
08Deur zok nait om wieshaid te bekommern, wazzen ze nait in stoat om t goie te kennen. Ze hebben wereld alderdeegs ook nog n aandenken van heur onverstand noaloaten. Zo kon nait gehaaim blieven doar ze mis in west haren.
09Mor dij wieshaid traauw wazzen, binnen deur heur red oet nood.
10 Zai was t ook dij rechtveerdege t goie pad wees, dou hai der van deur ging veur grammiedeghaid van zien bruier. Zai luit hom God zien riek zain en gaf hom inzicht in t haailege. Zai gaf zegen op zien waark en muik zien schrippen en knooien vruchtboar.
11 Zai hulp hom tegen inhoaleghaid van zien onderdrokkers en muik hom riek.
12 Zai beschaarmde hom tegen zien vijanden en bevaailegde hom tegen heur dij t op hom verzain haren. Zai luit hom winnen in n swoare stried dat e besevven zol dat ontzag veur God meer maans is as ales.
13 Zai was t ook dij rechtveerdege nait in steek luit dou e as sloaf verkocht was, mor redde hom van t kwoad.
14 Zai ging mit hom noar beneden in t gevang, zai luit hom nait allenneg dou e aan ket legd was. Op t lest bezörgde zai hom keunenksscepter en gaf hom macht over zien onderdrokkers. Dij hom min moakt haren, ontmaskerde zai as leugenders, mor hom gaf zai aiwege eer.
15 Zai was t dij t vrome en onbesproken volk redde oet n laand doar t onder doem holden wer.
16 Zai nam heur intrek in ziel van n man dij de Heer dainde, en mit wonders en taikens weerston zai schrikboarende keunenks.
17 Zai bezörgde haailegen t loon van heur geschrip en brochde heur n wonderboarlieke weg langs. Overdag was zai heur schoel en snaachts ging zai veur heur aan as n vuur van steerns.
18 Zai laaidde heur deur Rode Zee, dwaars deur aal t wotter,
19 mor heur vijanden overspoulde ze. Zai spijde heur lieken oet daipte van ofgrond weer oet,
20 zo konden rechtveerdegen goddelozen plundern. Doar bezongen ze, Heer, joen noam, ain van zin prezen ze joen helpende haand.
21 Joa, wieshaid luit alderdeegs stommen mitzingen en oet kindermonden klonk n helder laid.
|
Wieshaid 11
01Ales wat ze ondernamen, belokte mit hulp van n haailege profeet.
02Ze trokken deur n onbewoonboare woestijn en sluigen heur tènten op in oorden doar nog nooit ain n stap zet haar.
03Ze konden heur vijanden aan en weerden heur aanvalers òf.
04Dou ze dörst kregen, raipen ze om joe; ze kregen wotter oet staaile rots, heur dörst wer stild oet haarde stain.
05Wat dainde om heur vijanden te bestravven, was veur heur n oetkomst dou ze in nood verkeerden.
6-7 In tied dat bie dij aandern, as straf veur t bevel tou kindermoord, t aaltied stromende wotter van revier mit bloud besmotjed en vertroebeld wer, gaf ie heur tegen ale verwachten in wotter in overvloud.
08Deur dörst dij ze dou haren, luit ie heur zain hou of ie heur vijanden straft haren.
09Eerst dou zai zulm oetperbaaierd werden, - ook al was t mor n op stee zetten oet gouderbest -, begrepen ze hou slim of goddelozen lieden mozzen onder t vonnes dat ie in joen gram over heur veld haren.
10 Dou ie heur vermoanden as n voader, heb ie over dij aandern n haard vonnes oetsproken, onverbiddelk as n strenge keunenk.
11 Elkenain, wied vot of stoef bie, wer gelieke swoar ploagd.
12 Dubbeld was t verdrait doar ze deur trovven werden, en zok herinnern aan wat of west haar, dee heur jammern.
13 Want dou ze gewoarwerden dat wat veur heur zulm n straf west haar veur aandern gelok betaikende, vuilden ze doar de Heer zien haand in.
14 Noa ales wat of ter veurvalen was, mozzen ze zodounde wel ontzag kriegen veur hom dij destieds mor zo tou vonde legd was en dij ze versmoad en versteuten haren. Zai leden slimmer dörst as rechtveerdegen ooit kend haren.
15 In heur onverstand en verdurvenhaid dwoalden ze zo slim dat ze kroepend gedaaierte en aander ongoud vereren gingen. Ie hebben veur straf zokke baisten op heur ofstuurd,
16 dat ze inzain zollen: doar ain deur zundegt, doar wordt e deur straft.
17 t Was gain onmacht van joen aalmachtege haand, dij haile wereld ja schoapen het oet vörmloos stof. Ie haren n troep beren of verscheurende laiwen op heur ofsturen kind,
18 of nijsmoakte, onbekende baisten, wild en vuurspijend, rookwolken oetbloazend, mit ogen dij t iezelk oetvonken,
19 baisten dij èns nait oethoalen huifden om heur dood te moaken, mor heur allenneg al deur heur ofgriezelk aanzain verrinnewaaiern zollen.
20 Ook zunder aal dij baisten haren ze in ain ogenblik beswieken kind as t recht heur vervolgen zol en joen machtege oam heur votpoesten. Mor ie hebben van ales moat, getal en gewicht vaststeld.
21 Ie binnen aaltied in stoat joen macht te teunen; wèl kin kracht van joen aarm weerstoan?
22 Haile wereld is veur joe mor n stofke op schoal, as n drupke daauw dij smörgens op grond vaalt.
23 Omdat ie ales kinnen, ontfaarm ie joe over elk; ie zain zunden van mensken deur vingers dat ze noar joe weeromgoan.
24 Ales wat ter is, heb ie laif, niks of naks van wat of ie moakt hebben, is joe te min; ie zollen t èns nait moakt hebben, as ie der n ofgries veur had haren.
25 Hou zol der wat bestoan blieven kinnen as ie dat nait wollen? Hou zol der wat bestoan blieven kinnen, as ie t nait in leven roupen haren?
26 Ie, Heer, hebben t levent laif en ie ontzain ales, omreden t is aal joenent;
|
Wieshaid 12
01in ales woont joen onstaarvelke gaist.
02Doarom leg ie heur dij dwoalen mor n beetje straf op. Ie wiezen heur terecht deur heur weer denken te loaten aan heur misstappen, dat ze verlöst van heur slechthaid, joe vertraauw geven, Heer.
03Ook de olde bewoners van joen haaileg laand
04heb ie hoat om heur schandoalege praktieken, heur teuverij en goddeloze plechtegheden.
05Doarom wol ie dij vraide kindermoordenoars, lu dij ingewanden atten bie heur moaltieden van menskenvlaais en van bloud, lu dij inwijd binnen en heuren tou n wilde bende,
06olders dij heur aarme kinder slachten, deur ons veurolden ombrengen loaten,
07zodat God zien kinder op n achtensweerdege menaaier t laand bewonen konden dat ie zo geern lieden moggen.
08Mor alderdeegs dij olde bewoners heb ie ontzain, t wazzen ja ook mensken. Ie hebben bremsters op heur ofstuurd as veurlopers van joen leger, om stoadegaan heur ondergang te voltrekken.
09Dat was nait oet onmacht: ie haren goddelozen best in n veldslag oetlevern kinnen aan rechtveerdegen, heur aan schrikaanjoagende baisten overlevern, of heur mit ain enkeld woord votvegen kind.
10 Mor deur straf stap veur stap oet te voeren, heb ie heur kaans geven om noar joe weerom te goan, ook al wos ie wel dat zai van hoesoet verkeerd wazzen, dat t kwoad ter van jongs òf aan in zat en dat heur opvattens ook nog nooit nait veraandern zollen.
11 Dat volk was ja van meet òf aan vervlökt.
t Was ook nait oet benaauwdens veur t ain of t aander dat ie heur zunden nait stravven deden.
12 Wèl zol tegen joe zeggen kinnen: Wat heb ie nou doan? Wèl zol zok verzetten tegen joen vonnes? Wèl klagt joe aan as ie volken verrinnewaaiern dij ie zulm moakt hebben? Wèl plaait bie joe veur verdurven mensken?
13 Allenneg ie binnen God, ie zörgen veur elkenain. n Aander is ter nait. Ie huiven nait te bewiezen dat joen vonnes rechtveerdeg was.
14 Gain keunenk of heerser dij t tegen joe aanduurt as ie mensken stravven.
15 Ie binnen rechtveerdeg en ie regaaiern rechtveerdeg over ales. Ain veroordailen dij gain straf verdaint, vin ie onverainegboar mit joen macht.
16 Joen macht is oorsprong van joen rechtveerdeghaid en omreden ie over ale mensken goan, kin ie ook elk en ieder spoaren.
17 Ie loaten joen macht zain as in twievel trokken wordt dat dij volsloagen is; dij joen macht kennen en joe toch oetdoagen, worden doarveur straft.
18 Omdat ie heer en meester binnen, kin ie joen macht aanwenden wanneer of ie dat mor willen. Toch oordail ie zaachtmoudeg en regaaier ie ons nait streng.
19 Deur zo te doun, heb ie joen volk leerd dat rechtveerdege lu mensken toudoan wezen mouten; ie geven joen kinder hoop dat zundoars noar joe weeromkeren kinnen.
20 Want as ie vijanden van joen kinder en dijent dij dood verdainen al zo zörgzoam en inschikkelk straft hebben deur heur tied en gelegenhaid te geven om van t kwoad òf te kommen,
21 hou groot was joen zörg den wel nait dou ie over joen kinder oordailden? Mit heur veurolden haar ie ja verbonden sloten, doar ie heur onder aid ale gouds touzegd haren.
22 In tied dat ie ons op stee zetten, sluig ie ons vijanden doezend moal zo haard. Zo leer ie ons joen goudens veur ogen te holden as wiezulm oordailen, en dat as over ons oordaild wordt wie joen genoade verwachten maggen.
23 Doarom heb ie ook dij n onverstandeg en n onrechtveerdeg levent laaiden, ofstraft mit heur aigen ofgriezelke dingen.
24 Ze wazzen al hoog en braid ofdwoald, verkeerde poaden op, dou ze de mainst onnuurste baisten as goden vereren gingen. Ze hebben zok bie neus pakken loaten as onneuzele kinder;
25 doarom heb ie heur, of wazzen t kinder dij heur verstand nog kriegen mozzen, den ook straft en veur spot zet.
26 Mor dij zok alderdeegs deur zo veur spot te stoan, nait terechtwiezen let, mout God zien rechtveerdeg oordail ondergoan.
27 Ploagd deur wezens doar ze onder te lieden haren, straft deur wat ze nou net veur goden aanzagen, binnen ze tou inzicht en erkennen kommen dat hai, dij ze eerder nait kennen wollen, God is. Doarom kwam dizze aldervrezelkste straf op heur kop deel.
|
Wieshaid 13
01Dij gain wait van God het, is volsloagen onwies. Zokse mensken binnen èns nait in stoat om oet ale goie dingen dij ze mit aigen ogen zain Hai-dij-is kennen te leren. Moaker zain ze wel, mor nait wat of e moakt het.
02In stee doarvan zain ze vuur of wind aan, of n poest wind, n steernlucht, wild wotter of hemellichten, veur goden dij boas over wereld binnen.
03As zai, ondersteboven van heur schoonhaid, dizze zoaken al veur goden aanzain, den haren ze toch begriepen mouten houveul veurtrevvelker heer en meester van aal dij dingen is. Ales is ja moakt deur schepper van schoonhaid.
04As ze verbiesterd stoan over kracht en oetwaarken van dij dingen, den haren ze toch begriepen mouten hou groot of macht is van hom dij ze moakt het.
05In pracht en schoonhaid van scheppen zugt men ja wèl schepper zulm is.
06Toch mout men dij lu nait al te haard oordailen, want allicht dwoalen ze in tied dat ze God zuiken en hom vinden willen.
07Ze goan zo op in t bestudaaiern van wat e moakt het, dat ze zok haildaal deur aigen ogen mitslepen loaten, zo mooi is ales ja wat of ter te zain is.
08Mor ondanks dat goan ze nait vrij oet:
09as ze bie machte binnen zoveul kennes op te doun dat ze haile wereld onder pet kriegen kinnen, den haren ze hom dij boas is over aal dij dingen toch al laank vinden mouten?
10 Om ook meedlie mit te hebben, binnen zai dij t aal verwachten van dode dingen en dij wat menskenhanden veur nkander knuterd hebben, goden nuimen. Of t nou golden of zulvern beelden binnen, ofbeeldens van leventege wezens, of n onnut stok stain van haile vrouger.
11 Neem nou bievubbeld n timmerman dij n handzoame boom omzoagd het. Handeg hoalt e haile bast ter òf, en den moakt e der mit aal zien vakmanschop n bruukboar stok raif van dat men dag en deur bruken kin.
12 t Holt dat ter onder t waark ofvalen is, bruukt e veur t koken van zien eten, doar e zok zat in et.
13 Oet wat ter overblift, ofvaal doar je niks mit kinnen, pakt e n krom stok holt, ain en aal oust, en gaait ter in zien vrije tied mit aan slag. Hail persies bewaarkt hai t, hai nemt ter ale tied veur. Hai moakt ter model aan en knudert ter wat van dat op n mensk liekt,
14 of meschain wel op ain of aander daaier. Den smeert e der wat romenie op en moakt haile boetenkaant vuurrood. Ale male plekken kwastjet hai onder.
15 Den moakt e der n geschikte roemte veur in muur en moakt t beeld vaast mit iesders.
16 Zo wil e veurkommen dat t omvaalt. Hai beseft ja wel dat t nait op zokzulm pazen kin; t is ja nou ainmoal n beeld dat zokzulm nait redden kin.
17 Ondanks dat schoamt e zok ter nait veur tou dat dode ding te beden veur zien hebben en holden, en zien vraauw en kinder. Hai dut n beroup op wat swaks veur staarkte en gezondhaid,
18 vragt n dood ding om leven, en zoks wat onneuzels om road. n Ding dat gain poot verzetten kin, vragt e om n goie raais,
19 en dat haildaal gain macht in handen het om kracht, zodat e n bestoan, n affeer en gelok in zoaken hebben zel.
|
Wieshaid 14
01Of neem ain dij op raais gaait over zee en t wilde wotter bevoaren mout. Hai ropt n stok holt aan, nog seupelder as t schip dat hom dragt.
02Zien schip is teminnent nog ontstoan om n bestoan te hebben en baauwd mit wieshaid as vakman.
03Joen veurzörg, Voader, stuurt t schip. Ie boanen n pad deur zee, ie geven t n vaailege koers deur golven.
04Ie hebben zain loaten dat ie redden oet nood, zodat men alderdeegs ook zunder zeemanschop aan boord goan kin.
05Ie willen nait dat t waark van wieshaid gain vrucht dragt. Doarom vertraauwen mensken heur levent tou aan wat holt en kin n vlöt heur beholden as ze deur wild wotter voaren.
06Vrouger ook al, dou overmoudege reuzen omkwammen, zöchte hoop van wereld touvlocht op n vlöt en het hai, deur joen haand stuurd, nij leven veur toukomst vaaileg steld.
07Zegend is t holt doar gerechteghaid van komt,
08mor vervlökt is t holt doar menskenhanden n beeld van moakt hebben, net as zien moaker - hai omdat e t moakt het, en dat nait duurzoame ding omdat t as god vereerd wordt.
09God het net zo'n ofgries van goddeloze as van goddelooshaid dat e ommaans het,
10 en moaker wordt net zo goud bestraft as wat e moakt het.
11 Doarom zelden haaidense ofgodsbeelden t ook ontgelden mouten, omdat ze n ofgries worden binnen in God zien scheppen, n strovvelstain veur ziel, n vaalkoel veur vouten van dwoazen.
12 Ontraauw begunt mit gedachte aan ofgodsbeelden, t oetvinden doarvan komt tou zien èn in ondergang van t levent.
13 Ofgoden hebben nait van t begun òf aan bestoan en zellen der ook nait aiweg blieven.
14 Deur aigenwieshaid van mensken binnen ze in wereld kommen en doarom komt ter gaauw n èn aan.
15 n Voader dij raauwen mout om zien kind dat te vroug oet tied kommen is, muik n beeld van dat kind. Wat eerst n dode was, vereerde hai nou en stelde veur zien volk godsdainstege plechtegheden en gehaaime gebruken in.
16 Doarom het dat goddeloze gebruuk mit de tied kracht van wet kregen. Omdat vorsten heur der tou dwongen, ging men beelden vereren.
17 Onderdoanen dij wied vot woonden en heur nait persoonlek eer bewiezen konden, muiken zok n aigen veurstellen van heur en hebben doar n beeld noar moakt. Zo konden zai bie heur vorst, ook al was e der nait, in n goud bladje kommen deur hom te eren of was e der zulm mit bie.
18 Mit dij vereren kregen aal meer mensken te doun: zai dij vorst nait konnen, werden der deur wat kunstenoar zo vol overgoave moakt haar, tou aanzet.
19 Want dij haar, denkelk omreden hai wol heerser t geern noar t zin doun, zok ter op toulegd ofbeelden mooier te moaken as man zulm.
20 En t gewone volk het zok deur schoonhaid van t kunstwaark verlaaiden loaten tou t verofgoden van ain dij ze nog mor net leden as mensk eer bewezen haren.
21 En dat is nou net n vaalstruup in t levent worden: as ze van ellèn of onderdrokken te lieden kriegen, geven ze holt en stain de noam dij gainain aander toukomt.
22 Mor dat ofdwoalen van kennes van God is heur nog lang nait genog: heur onwaitendhaid is oorzoak van n verscheurd levent, en tegen dij ellèn zeggen ze ook nog "vree"!
23 Mit heur plechtege kinderovvers, heur godsdainstege plechtegheden, heur boetensporege feesterijen mit wonderlieke gewoontes,
24 teunden ze heur minachten veur t levent en zuverhaid van t traauwen. Gemainweg vermoordt ain aander of hai trapt hom op t haart deur der mit zien vraauw vandeur te goan.
25 t Is ain en aal moord en doodslag, daiverij en bedraigerij, omkoperij, verroad, rebulie, vaals sweerderij,
26 zedenbedaarf, ondankboarhaid, aan leger waal roaken, seksuele verdurvenhaid, disodder in t traauwen, klongelderij en lösbandeghaid.
27 Zo is t vereren van beelden dij èns gain noam hebben, begun, haalfschaid en èn van ale kwoad.
28 Mensken roaken haildaal boeten zokzulm, sloagen vaalze oroakeltoal oet, leven in t wilde weg of leggen mor zo n aid òf.
29 Omdat t dooie beelden binnen doar ze op vertraauwen, verwachten ze van heur vaalze aiden gain noadail te kriegen.
30 Mor veur baaide zoaken zellen ze heur verdainde straf nait ontlopen: deur zok tou ofgoden te keren, hebben ze God tekòrt doan, en deur lichtzinneg vaalze aiden te sweren, hebben ze heur minachten teund veur aal wat haaileg is.
31 t Is nait deur macht van doar men bie sweert dat onrechtveerdege bouten mout veur zien minne gedrag - nee, t is straf dij zundoar verdaint.
|
Wieshaid 15
01Mor ie, God van ons, binnen genoadeg, traauw en geduldeg. Ie besturen t aal in goudens.
02Ook as wie verkeerd doun, bin we van joe, wie erkennen joen macht ja. Wie willen niks verkeerds doun, omreden wie besevven dat wie van joe binnen.
03Want joe kennen, is volsloagen rechtveerdeghaid en besef hebben van joen macht is oorsprong van onstaarvelkhaid.
04Wie hebben ons nait mislaaiden loaten deur n kwoadoardeg opbedenksel van mensken en ook nait deur n bont beschilderd beeld, t onnudde waark van n schilder.
05Bloots onwiezen verkieken zok op dij schone schien. Zai worden aantrokken deur zo'n dood beeld zunder ziel.
06Zo'n vaalze verwachten paast bie mensken dij aan t kwoad hangen; dat geldt veur dij zo'n beeld moakt, veur dij der eerbied veur het en veur dij t vereert.
07n Poddebakker bievubbeld dij waike klaai mit zörg kneedt, vörmt elk ding dat we neudeg hebben. Van aigenste klaai vörmt e zunder onderschaaid liekewel raif veur n kouster as veur n aander bestemmen. En woar zo'n ding aal of nait veur bruukt wordt, beslist hai dij t klaai bewaarkt.
08Mit n iever doar ènden en oorden van vot binnen, vörmt e oet aigenste klaai ook nog n aarmzoalege god - en dat dut ain dij zulm nog mor net leden oet eer vörmd is en dij al hoast weeromgaait noar datgene doar e oet nomen is, as levensoam dij e te lain kregen het, weeromvroagd wordt.
09Mor dat zien krachten mindern zellen of dat e mor kòrt te leven het, doar zit e nait over in. Nee, hai mout zo neudeg gold- en zulversmeden overtrevven, hai dut bronsgaiters noa en beschaauwt t as n eer dingen onrechtmoateg noa te moaken.
10 Zien haart is as stof, zien hoop is aarmzoaleger as laim en zien levent minder weerd as klaai.
11 Dat komt, omdat e hom nait kennen wil dij hom vörmd het, dij hom begaistert mit n weerboare ziel en hom gaist van leven inbloazen het.
12 Hai maint dat t levent n spul is en t haile bestoan ain grode kermis. Men mout overaal geld oetsloagen is zien zeggen, alderdeegs oet t kwoad.
13 Man wait beter as elk aander dat e verkeerd dut as e oet stof van eerde behaalve breekboar spul ook ofgodsbeelden moakt.
14 Mor onwiesten van aalmoal, groder stakkers as n onneuzel kind, wazzen vijanden en onderdrokkers van joen volk.
15 Zai zagen alderdeegs ale beelden van aander volken veur goden aan, ook al konden dij mit heur ogen niks zain, mit heur neus gain lucht inoamen, mit heur oren nait heuren, mit heur vingers nait vuilen en mit heur vouten gain stap verzetten.
16 t Is ja aalmoal menskenwaark, moakt deur ain dij zulm t leven mor te lain het. Gain mensk is in stoat n god te moaken dij aan homzulm geliek is:
17 hai is zulm staarvelk en wat tou zien zundege handen oet komt, is n dood ding. Zulm is e beter as de dingen dij e vereert, want hai leeft teminnent en dat zellen dij dingen nooit kinnen.
18 Alderdeegs onnuurste baisten vereerden zai, nog veul dommer as aander daaiern.
19 Mooi om te zain binnen ze ook al nait, aalhouwel daaiern mainsttieds nog wel wat aantrekkelks hebben. Dou God zien waark goudkeurde en zegende, binnen zai wis oversloagen.
|
Wieshaid 16
01Doarom kregen vijanden van joen volk heur verdainde straf mit dat soort baisten en werden ze ploagd deur n dikke nust ongedaaierte.
02In stee van dizze straf, heb ie joen volk gouddoan: ie gavven heur kwaddels te eten, n ongewone eterij om honger te stillen doar ze zo onder te lieden haren.
03En aalhouwel dij aandern honger leden, konden ze gain hap deur keel kriegen dou ze dij gedrochten zagen dij op heur ofstuurd wazzen. Mor joen volk haar t mor eefkes krap en kon doarnoa alderdeegs over ongewone eterij beschikken.
04Bie dij onderdrokkers was aan honger niks te doun, mor aan joen volk mos allenneg mor zain loaten worden hou slim of heur vijanden tamtaaierd werden.
05Ook dou joen volk deur n aldervrezelkste ploag trovven wer en der mensken omkwammen deur beten van kronkelnde slangen, duurde joen grammiedeghaid nait aan t bittere èn tou.
06Ellèn doar ze mor n pooske onder te lieden haren, was bedould om heur te woarschaauwen. Om heur weer in t zin te brengen wat joen wet veurschrift, kregen ze n taiken van heur redden.
07Dij zien oog op dat taiken richtte, wer red. Nait deur wat e zag, mor deur joe, redder van ale mensken.
08Zo heb ie ons vijanden goud biebrocht dat ie t binnen dij oet ale kwoad verlöst.
09Zai werden ja doodbeten deur sprinkhoanen en muggen en der was gain middel te vinden om heur te redden. Ze haren t verdaind om op dij menaaier straft te worden.
10 Mor joen kinder haren alderdeegs nait van beten van vergiftege slangen te lieden, want joen barmhaarteghaid kwam heur helpen en muik heur weer beter.
11 Zo werden ze der tou aanpittjed om zok joen woorden in t zin te brengen. Al gaauw werden ze red: zo mos veurkommen worden dat ze deur t aalmoal te vergeten, nait meer openstonden veur weldoaden dij ie heur bewezen.
12 Ze binnen nait beter worden deur kruderijen of winsels: joen woord, Heer, moakt t aal beter.
13 Ie hebben ja macht over leven en dood, ie brengen mensken noar ondern, noar t dodenriek, en ie hoalen heur weer noar boven.
14 Mensk kin in zien slechthaid wel doodmoaken, mor levensgaist der weer inbrengen, kin e nait, en ziel dij in t dodenriek te laande kommen is, kin e nait verlözzen.
15 Aan joen haand vaalt nait te ontkommen.
16 Goddelozen dij joe kennen wollen, werden tamtaaierd deur joen machtege aarm. Ze werden achternoazeten deur ongeheurde dunderbuien, hoagel en slagregens, ze werden verteerd deur vuur oet hemel.
17 En t mainst wonderboarlieke van ales is nog wel: in t wotter dat aans ales oetdooft, kreeg t vuur nog meer kracht. Want noatuur stridt aan rechtveerdege zien kaant.
18 Nou ais werden vlammen temperd dat baisten dij op goddelozen ofstuurd wazzen nait verbraandden, dat mensken t onder t verstand kriegen zollen dat ze deur God zien oordail bedraaigd werden,
19 den weer sluigen vlammen ongeheurd hoog op, alderdeegs midden in t wotter, dat t gewas van t zundege laand verrinnewaaierd wer.
20 Mor doar tegenover heb ie joen volk engelnspies te eten geven. Ie gavven heur brood tou hemel oet, kloar en aal, alderheerlekst eten en aangenoam veur elk dij t pruifde.
21 Dat eten muik joen goudens veur joen kinder zichtboar. t Schikte zok noar wènsen van de bruker en veraanderde zodounde in wat elk mor wol.
22 Al zag t ter net zo oet as snij en ies, t was bestand tegen vuur en smolt nait. Dat mos heur dudelk moaken dat vrucht van t laand van heur vijanden vernaild was deur vuur dat alderdeegs in hoagelbuien braandde en weerlichtte in slagregens,
23 mor dat dat vuur ook zien kracht minderde om te zörgen dat rechtveerdegen te eten haren.
24 Joa, scheppen staait in dainst van joe, dij heur moakt het. Zai bruukt heur krachten om rechtveerdegen te stravven, mor bruukt ze ook om goud te doun aan heur dij op joe vertraauwen.
25 Doarom het scheppen zok doudestieds dainstboar moakt aan t eten dat ie roem en rij gavven, deur elke keer weer te veraandern, om elk dij verlet haar te geven wat e vruig.
26 Zo mozzen joen kinder, Heer, dij ie laif haren, inzain dat n mensk nait vud wordt deur alderhande gewazzen, mor dat t joen woord is dat elk in leven holdt dij op joe vertraauwt.
27 t Eten, dat alderdeegs tegen vuur bestand was, verswon mor zo deur waarmte van t eerste zunlicht.
28 Doar mout wie van leren om joe te daanken veurdat zun opgaait en joe aan te roupen veurdat mörgenlicht aanbrekt.
29 Want hai dij nait daankt, zugt zien hoop votsmelten as riep bie winterdag, t stroomt vot as verspilderd wotter.
|
Wieshaid 17
01Machteg is joen oordail en stoer onder woorden te brengen. Dij zok nait onderrichten luit, mos wel verdwoalen.
02Doar laggen dij zundoars dij mainden dat ze boas speulen konden over n haaileg volk, nou zulm mit kettens vaast in t duustern, opsloten in n laange naacht, vaast in heur aigen hoezen, oetsloten van t aiweg bestuur van God.
03Ze haren docht dat ze mit heur stiekeme zunden nait in t oog lopen zollen onder duustere sluier van vergetelhaid, mor nou wazzen ze in toeze, haildaal verbalderd en verbiesterd deur iezelke spoukbeelden.
04Alderdeegs steeën doar ze zok schoel huilen, konden heur benaauwdens nait keren: rondom heur tou klonken schrikaanjoagende geluden en doken triesterge spouksels op mit angstaanjoagende oetkiek.
05Gain vuur was maans genog om heur licht te geven en ook steerns wazzen nait in stoat mit heur schittern dij aldervrezelkste naacht te verlichten.
06t Ainegste wat ze te zain kregen, was n schrikboarend stok vuur dat vanzulm aanging, mor dou dat verschiensel verbie was, leek in heur benaauwdeghaid ales wat ze zain haren nog veul slimmer.
07Aal heur teuverkunsten waarkten niks oet en heur gebroaske over heur inzicht wer veur spot zet.
08Joa, zai dij verzekerd haren dat ze zaike mensken verlözzen konden van heur angst en verbiestern, werden nou zulm zo doodsbenaauwd dat men der om lagen mos.
09Ook al was ter niks om baang veur te wezen, werden ze toch kèl van t geluud van n wild baist of t sizzen van n slaang.
10 Ze vergingen van benaauwdens en duurden alderdeegs nait meer om zok tou te kieken - en dat is toch wis wel neudeg.
11 Slechthaid verradt zok deur lafhaid en veroordailt doar zokzulm mit. Onder invloud van t gewaiten is ze altied benaauwd veur t slimste.
12 Benaauwdeghaid is aans nait as t priesgeven van t verstand.
13 Hou minder men van t denkvermogen verwacht, hou slimmer onwizzeghaid over oorzoak van ploag drokken gaait, meer nog as oorzoak zulm.
14 In dij machteloze naacht, opkommen oet schoelhörns van t machteloze dodenriek, slaipen zai aalmoal aigenste sloap:
15 nou ais opjagd deur iezelke spouksels, den weer haildaal lamsloagen, omdat n onverdochde angst heur rompslomps op hoed valen was.
16 Dij doar onder besweek, wèl of t ook was, wer oppakt en kwam in n gevang zunder troalies te laande,
17 of ain nou boer of hedder was, of n aarbaider dij allenneg aanknooien mos, hai wer overvalen en mos dat löt ondergoan - der was gain ontkommen aan.
18 Aalmoal werden vastbonden mit dij aine ket van duusternis. En of t nou zoezen van wind was, of t mooie zingen van vogels in dichte stroekerij, of t broezen van stromend wotter,
19 t geroas van valende stainen, t geluud van daaiern dij onzichtboar votschoten, t brollen van wilde baisten of weerklank dij gaalmde oet n kloof in baargen - t sluig heur lam van schrik en aalteroatsie.
20 Haile wereld was lichtschoondag en ales ging ongehinderd zien gaang;
21 bloots over heur lag n drokkende naacht as veurbode van duusternis dij heur te wachten ston. Mor slimmer as t duustern, was last dij ze mit zokzulm haren.
|
Wieshaid 18
01Over joen haailegen stroalde liekewel t kloarste licht. Dij aandern, dij aal heur stemmen heurden mor heur nait zain konden, prezen heur gelokkeg omdat zai nait zo'n lieden had haren.
02Ze wazzen heur ook dankboar omdat ze gain vroak nammen veur t onrecht dat heur eerder aandoan was en vruigen heur bie wieze van gunst of ze votgoan wollen.
03Ie gavven joen volk dou n vlammende zoel van vuur as padwiesder op onbekende weg, n zun dij heur nait steken zol op heur wied en zied bekende tocht.
04Mor dij aandern verdainden dubbeld en dwaars van t licht beroofd, en opsloten te worden in duustern. Zai haren ja joen kinder heur vrijhaid ontnomen en heur opsloten, joen volk, dat t licht van wet dat nooit vergaait, over wereld verspraaiden zol.
05Ie hebben heur dij besloten haren haailegen heur kinder dood te moaken - ook al wer ain jonkje dat te vonde legd was, red - veur straf aal heur kinder ofhoald. Boetendes heb ie heur zulm in t wilde wotter ombrocht.
06Dij naacht werden ons veurolders veurtied woarschaauwd, zo konden ze moud vatten, wis as ze wazzen van beloftes doar ze op vertraauwden.
07Wat joen volk verwachten dee, was: redden veur rechtveerdegen en ondergang veur heur vijanden.
08En wat ie bie tegenstanders bruukten as straf, heb ie ons dij deur joe roupen binnen, as genoade toudaild.
09Vrome dainstknechten van t goie volk brochten in t gehaaim heur ovvers. Ainsgezind nammen haailegen t goddelk gebod in acht dat ze goie dingen en minne dingen mit nkander dailen zollen. Zo konden zai al in t veuren loflaiden van heur veurolders begunnen te zingen.
10 Doar tegenin klonk bie heur vijanden aldervrezelkst roupen en reren en was overaal t jammern te heuren om heur betreurde kinder.
11 Sloaf en heer kregen zulfde straf, keunenk en gewone man ondergingen t zulfde löt.
12 Aalmoal mit nkander haren ze heur doden, ontelboar en op aigenste menaaier aan heur èn kommen. Der wazzen alderdeegs te min mensken om ze te begroaven, want in ain klap was heur kostboar noageslacht omkommen.
13 Ze haren altied bloots op heur teuverkunsten vertraauwd, mor nou ze heur eerstgeboren kinder verloren haren, wollen ze wel tougeven dat dit volk zeun van God was.
14 Dou naacht op haalfschaid was en ales in daibe rust verzonken,
15 kwam joen aalmachteg woord van troon in hemel òf en sprong as n grimmege krieger midden in t vervlökte laand,
16 mit t schaarpe sweerd van joen ondubbelzinnege opdracht. Hai stelde zok op, vouten haar e op eerde en kop tegen hemel aan, en zaaide overaal dood en verdaarf.
17 Dou inainen werden ze opschrikt deur iezelke dreumen en overvalen deur onverwachte angsten.
18 Haalfdood störtten ze deel, ain hier, aander doar, in t volle besef woarom ze dood gingen.
19 Dreumen dij heur zo benaauwd moakt haren, haren heur dit verteld, zodat ze nait omkommen zollen zunder te waiten woarom zai zo swoar trovven werden.
20 Mor rechtveerdegen kregen ook mit dood te moaken: in woestijn werden ze tamtaaierd, mor goddelke grammiedeghaid duurde nait laank,
21 want n onbesproken man nam t votdoalek veur heur op. Hai bruukte woapen van zien priesterdainst: gebed en reukovver om t weer goud te moaken. Hai ging tegen grammiedeghaid in en muik n èn aan ale ellèn. Doar bewees hai mit dat hai joen dainstknecht was.
22 Nait mit aigen liggoamskracht wer e ellèn boas en ook nait mit woapengeweld, mor mit zien woord bedwong hai dijgene dij straf voltrok, deur heur beloftes aan veurolders en verbonden dij mit heur sloten wazzen, weer in t zin te brengen.
23 Dou lieken bie bulten op nkander kwammen te liggen, kwam hai der maank, keerde aanvaal en snee t pad noar leventegen òf.
24 Op zien laange mantel ston haile wereld, in vaaier rieg edelstainen wazzen grode noamen van veurolders kaarfd en op zien diadeem op kop ston joen groothaid schreven.
25 Doar ging kwoade macht veur omliggen, doar wer e baang veur. Doar kon grammiedeghaid wel mit tou, t was ofdounde zo.
|
Wieshaid 19
01Mor veur goddelozen was God zien grammiedeghaid aan t èn tou genoadeloos. Ie, God, wozzen al in t veuren wat ze doun zollen:
02noadat ze eerst instemd haren dat ze votgingen en heur kop over haals votstuurd haren, zollen ze doar loater op weeromkommen en achter heur heer goan.
03Dou ze nog midden in heur raauw zatten en jammerden bie groaven van heur doden, kwam der weer n nij, onwies plan bie heur op: dij ze beden en smeekt haren tou heur laand oet te goan, zollen ze achter heer goan of wazzen t votlopers.
04Ze verdainden t löt dat heur tou t uterste dreef en heur ales wat gebeurd was, vergeten dee. Zo zollen zai heur ellèn nog slimmer moaken en heur straf haildaal ondergoan.
05Intussen dat joen volk n ongeheurde tocht moaken zol, zollen zai, de Egyptenoars, maal aan heur èn kommen.
06Geheurzoam aan joen odders, wer haile scheppen vannijs vörmd, in heur oorspronkelke vörm, zodat joen kinder niks overkommen zol.
07Ze zagen wolk dij as schaar over legerploats lag, ze zagen dreug laand veurndag kommen doar eerst nog wotter ston, n begoanboar pad deur Rode Zee, n gruine vlakte in stee van roeg en roazend wotter.
08Deur joen haand beschaarmd, trokken ze doar mit man en macht deurhèn, noadat ze de wonderboarlieke taikens zain haren.
09Ket-oet as peerden dij in t laand loaten worden en as hinkelepinkende lammer, zo blied wazzen ze. Ze zongen joen lof, Heer, dij heur red haar.
10 t Kwam heur ook weer in t zin wat ze, dou ze in vremde kontrainen verkeerden, beleefd haren: hou tou grond oet neefkes in stee van aander daaiern veurndag kwammen, en hou revier in stee van wotterdaaiern bulten kikkers oetspijd haar.
11 En loater, dou ze aalbegereg om t beste vlaais vruigen, zagen ze ook nog vogels op n nije menaaier oetkommen:
12 veur heur gerief zagen ze tou zee oet kwaddels opvlaigen.
13 Mor zundoars werden trovven deur stravven, deur swoare dundersloagen veuròfgoan. Zo kregen ze heur verdainde loon veur heur misdoaden, want heur daibe hoat tegen vremd volk was meer as slim.
14 Aandern haren doudestieds waaigerd onbekende manlu dij noar heur tou kwammen, op te nemen; mor zai muiken vremden dij heur zoveul gouds brocht haren, tou sloaven.
15 En dat nait allenneg: intussen dat eersten dij vremden as vijanden behandelden - zai zellen heur straf nait ontlopen -,
16 hebben aandern de vremden dij ze mit feestvieren inhoald haren en as gelieken behandeld, swoare sloavenaarbaid oplegd.
17 Doarom werden ze den ook mit blindhaid sloagen, net as eerder dijent dij bie deur van dij aine goie stonden en op taast heur aigen hoes zuiken mozzen, omdat ze deur n dikke duusternis omgeven wazzen.
18 Zo as bie n haarp moatslag veraandern kin en toon intussen geliek blift, veraandern elementen onderling. Dat bliekt dudelk as je goud kieken wat ter gebeurd is:
19 laanddaaiern veraandern in wotterdaaiern en swemmende daaiern verhoesden noar laand;
20 kracht van vuur wer in wotter nog groder en t wotter vergat dat e bluzzen kon.
21 Mor aan aander kaant, werden kwetsboare daaiern nait verzengd deur vlammen doar ze in rondlaipen, en t iesachteg eten oet hemel dat makkelk smelten kon, smolt nait.
|
|
